معیارهای زیبایی شناسی و سیمای نابهنجار شهری

نوشته شده توسط:میثم مطلق در | ۱۵ بهمن ۱۳۸۹ - ۲۳:۳۸ | ۸ دیدگاه

هنگامی كه صحبت از سیمای شهر به میان می آید آنچه از شهرهای امروزی در ذهن تداعی می شود ملغمه ای است از طرح ها و رنگ ها و فرم هایی كه بی هیچ محتوایی عمیق، زشتی و نابهنجاری را با چشم و ذهن شهروندان عجین ساخته است. بی شك این نابهنجاری نتیجه افول ارزش های زیبایی شناسی در بستر فرهنگی جامعه ایرانی معاصر است. بجاست تا پس از بررسی معیارهای زیبایی شناسانه خلق هنر و معماری به بررسی این مقوله در مورد معماری امروز ایران بپردازیم.
معیارهای زیبایی شناسی در طول تاریخ بی شك نشات گرفته از دو سرچشمه اند: 1- بنیان های معرفت شناسی و نوع نگرش به هستی 2-آبشخورهای فرهنگی؛ اینكه تبلور فرهنگ و جهان بینی هر دوره در زیبایی شناسی هنر و معماری بروز می كند و زمینه ایجاد تمدن می شود. اگر تمدن را تبلور بیرونی فرهنگ بدانیم و آن را گویای هویت مردمان هر سرزمین برشمریم آنگاه واضح است كه به چه دلیل معماری هر سرزمین متجلی كننده هویت آنهاست. ایران امروز را با برج آزادی می شناسند، ایفل سمبل پاریس است و یا اپرای یرن اتزن نماد سیدنی و استرالیا است. دلیل همه اینها كه برشمردیم اینست كه بیان زیبایی شناسانه معماری، فرهنگ و اندیشه یك ملت را در خود جای می دهد و آن را ساری و جاری می كند.
با مروری گذرا بر معیارهای زیبایی شناسی پیشامدرن و مدرن می توان به راحتی تاثیر نوع نگرش به طبیعت و محیط پیرامون بر معیارهای زیبایی شناسی را دریافت. در اندیشه پیشا مدرن چه در اروپا و چه در ایران، زیبایی بر پایه الگویی بنیادین در عرصه هنر به معرض بروز می رسید كه می توان وجود این الگو را به واسطه بستر شناخت شناسی تعبیر و تفسیر كرد. در اندیشه پیشا مدرن، هستی حقیقتی متعالی فرض شده بود كه انسان می بایست با فعال كردن ذهن، خود را به دریافتی از آن حقیقت والا نزدیك كند. نگاه انسان پیشا مدرن به طبیعت، كلیتی با نظم متقارن بود و انطباق ذهنیت با محیط پیرامون چنان تاثیری در عرصه زیبایی شناسی گذارد كه تقارن، وضوح و خوانایی معیارهای زیبایی شناسی شدند. پالادیو در رنسانس به این مساله معترف است و می گوید آنچه در طبیعت و هستی پیرامون ما خلق شده متقارن است و كالبد فیزیكی انسان ها نیز متقارن خلق شده پس تقارن كمال است و بایست در هنر و معماری به عنوان یك الگو متجلی شود. در معماری سنتی ایران نیز زیبایی شناسی بر مبنای همین اصل سامان می یافت؛ آنچه در كالبد بناهای برجای مانده از گذشته هویداست تقارن، وضوح و شفافیت است كه استفاده از هندسه اقلیدسی نیز به پیشبرد آن كمك شایان توجهی كرده است.
اما در معرفت شناسی اندیشه مدرن و پسامدرن، ذهن در مرتبه ای بالاتر از هستی قرار گرفت و شروع این نگرش را می توان با دكارت رقم زد كه گفت: من می اندیشم، پس هستم. و لذا هستی بر مبنای ذهن انسان است كه شكل می گیرد و هیچ حقیقت واحد و الگوی واحدی وجود ندارد و هستی بر ذهن انسان منطبق است ، نه ذهن انسان بر هستی. نقطه عطف این بنیان فكری در زیبایی شناسی بدین گونه بروز می كند كه معیارهای زیبایی شناسی نیز ذهنی می شوند و سلیقه، احساس و ادراك در اهم مسایل زیباشناسی جای می گیرند و وجود الگو، چه در معرفت شناسی و چه در زیبایی شناسی حذف می شود. زیبایی شناسی مدرن و پسامدرن با اولویت قرار دادن ذهن چه در خلق اثر و چه در ادراك آن راه خود را پیش می گیرد. بنابر این معیارهای زیبایی شناسی عصر حاضر را می توان با ابهام، ایهام، عدم تقارن و ... برشمرد.
با توجه به مسایل گفته شده پیرامون فرهنگ و اندیشه های جهان هستی در می یابیم كه بی شك بنیان های فكری و فرهنگی و جهان شناختی توده مردم هنگامی كه از صافی ارزش های جمعی عبور كند اساس خلق آفرینش معماری را پایه ریزی خواهد كرد.
حال این سوال پیش می آید كه معیارهای زیبایی شناسی معماری معاصر ایران از كجا نشات می گیرند كه نابهنجاری را در بطن كوچه ها و خیابان ها و شهر ها به معرض دید عموم گذارده اند؟
سیمای شهرهای امروز ایران به واسطه معیارهایی سامان می یابند كه نه برگرفته از آبشخورهای فرهنگی است و نه بر مبنای جهان بینی و اندیشه عمیق . می توان زیبایی شناسی معماری امروز ایران را همانند زیبایی شناسی معماری دوره ناصرالدین شاه البته در بناهای دولتی مثل شمس العماره كارت پستالی نامید. اگر در دوره ناصرالدین شاه سران حكومتی با دیدن تصویری از یك بنا در غرب معماران را به ساخت بناهایی به همان فرم دیده شده در كارت پستال واداشتند و سنتوری ها و سرستون های كورنتین نمای ساختمان های ایران را شكل داد، در معماری امروز نیز معماری با كپی برداری از فرم هایی خلق می شود كه از طریق كتاب ها، مجلات، اینترنت و یا سایر رسانه ها با آنها آشنا شده ایم. بنابر این زیبایی شناسی با معیارهایی بسیار سطحی و به دور از سرچشمه های فكری و فرهنگی در بستر كالبدی شهر های ما غالب شده است. همین است كه نمای رومی نئوكلاسیك غرب در طراحی تعداد بسیار زیادی از منازل مسكونی تهران دیده می شود. البته معماران ما این نكته را نباید فراموش كنند كه بقول واگنر هنرمند باید آنچه را كه عامه باید دوست بدارند بیافریند و نه آنچه را كه عامه دوست دارند.

نظرات
ارسال نظر

manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۵:۵۶:۴۹
Nice respond in return of this issue with solid
arguments and explaining all concerning that.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۲۱:۵۸:۵۸
I do consider all the concepts you have introduced to your post.
They are very convincing and can certainly work.

Still, the posts are very short for novices. Could you please lengthen them
a little from subsequent time? Thanks for the post.
janidonoho.wordpress.com
- ۱۳۹۶/۰۲/۱۳ - ۲۳:۵۷:۵۴
Hello, Neat post. There's a problem with your website in web explorer,
would check this? IE still is the marketplace leader and a large section of other
people will miss your magnificent writing because of this problem.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۲/۱۸ - ۱۳:۳۴:۴۳
Attractive section of content. I just stumbled upon your
site and in accession capital to assert that I acquire in fact enjoyed account your blog posts.
Anyway I'll be subscribing to your feeds and even I achievement you access
consistently fast.
foot pain after running
- ۱۳۹۶/۰۳/۳۱ - ۱۸:۵۸:۳۲
My brother recommended I would possibly like this web site.
He was totally right. This publish actually made my day.
You cann't believe simply how much time I had spent for this information! Thank you!
http://plaza.rakuten.co.jp
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۶ - ۲۱:۴۶:۵۷
Hi every one, here every person is sharing such experience, therefore it's good to read this webpage, and I used to visit this blog daily.
Foot Pain
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۷ - ۲۰:۵۳:۲۵
I am not sure where you're getting your info, but good topic.

I needs to spend some time learning more or understanding more.
Thanks for magnificent information I was looking for this info for my mission.
Fleta
- ۱۳۹۶/۰۶/۱۵ - ۰۲:۱۶:۰۷
Hi there, I enjoy reading all of your article.
I like to write a little comment to support you. http://www.yannickopsteyn.be/component/k2/author/270

معیارهای زیبایی شناسی و سیمای نابهنجار شهری

نظرات

ارسال نظر

manicure

manicure

janidonoho.wordpress.com

manicure

foot pain after running

http://plaza.rakuten.co.jp

Foot Pain

Fleta