سبک شهرسازی تهران

نوشته شده توسط:میثم مطلق در | ۱۳ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۵:۱۴ | ۱۲ دیدگاه

دو دسته از عوامل درونی و برونی موجب ظهور سبک و یا نهضت « بازگشت » در دوران قاجار شد. مهمترین عامل درونی ، تمایل دولت قاجار برای منسوب کردن خود به حکومت مقتدر صفوی و حکومتهای پیش از آن بود. عامل بیرونی نیز مواردی ، چون تمایل دولت قاجار برای تعریف هویتی تازه از ایران در رابطه با جهان جدید، تلاش افرادی همچون قائم مقام فراهانی و میرزاتقی‌خان امیرکبیر برای ایجاد سازمان دیوانی جدید و آموزش افرادی دگراندیش را شامل می‌شد.

این گونه تعریف هویت سبب گردید که تحولی کلی و شاید محتوایی از نیمه‌های قرن سیزدهم هـ‌.ق. آغاز شود. نهضت بازگشت جای خود را آرام آرام به ساده‌گویی و بی‌پیرایه نوشتن داد و این تحول به سایر عرصه‌ها نیز سرایت کرد. دولت قاجار بر آن بود که آرمانشهر خود را طوری بر پا دارد که به دو دسته عوامل درونی و برونی مؤثر در نهضت بازگشت پاسخ مناسب دهد. شهر جدید تأویلی با مفاهیم زمانی و مکانی جدید در مکتب اصفهان بود (حبیبی ، 1378).
نطفه سبک تهران در زمان تشکیل دولت قاجار بسته شد ولی برای دستیابی به مفهوم واقعی نیازمند دو واقعه مهم تاریخی بود، یکی اقدامات اصلاح طلبانه میرزاتقی‌خان امیرکبیر در زمینه ایجاد سازمان دیوانی جدید، و دیگری حضور معلمین و مهندسین اروپایی در مدرسه دارالفنون به عنوان اولین مدرسه عالی.
سبک تهران ، همچون مکتب اصفهان، از مداخلات سنگین در بافت کهن شهری خودداری می‌ورزید و از طریق جابه جایی شهر، جا به جاییهای اجتماعی را نیز سبب شد. مرکز شهر از سبزه‌میدان و میدان ارگ به میدان توپخانه انتقال یافت.
محله در سبک تهران، مانند مکتب اصفهان ، محل تظاهرات قومی ـ قبیله‌ای نبود و از این پس نماد تمایزات اجتماعی (محله فرادستان و فرودستان) به شمار می‌آمد.
میدان نیز در مفهوم ، ساخت ، سازمان و عملکرد ، به گونه‌ای دیگر سامان یافت. میادین توپخانه ، ارگ ، بهارستان و امین‌السلطان ، هر کدام تبلور کالبدی و نشانه‌ای از این دگرگونی بودند. در این میادین، برخلاف میادین سبک اصفهان ب، به جای مسجد و مدرسه ، کاخ حکومتی و بازار، عناصری چون عمارات تلگرافی ، پستخانه ، بانک ، عمارت بلدیه و نظمیه استقرار پیدا کرد.
بازار با یک رقیب جدی مواجه شد و عملکردهای جدیدی چون تماشاخانه ، سینما و هتل، چهره شهر را دگرگون کرد و مفهوم شهر اروپایی را به گونه‌ای صوری جایگزین آن نمود.
خیابان ، نه مانند خیابان مکتب اصفهان ، صرفاً نقش تفرجگاهی، و نه مانند دوره‌های بعد از خود صرفاً جنبه ترافیکی داشت ، بلکه به عنوان فضای شهری زنده و پویا خود را یافت.
در این سبک ، تقابل دو مفهوم جدید و کهن ، نو و سنتی، فرنگی و بومی ، اولین تأثیرات فضایی ـ کالبدی خود را بروز داد و خیابانها و میادین با عناصر جدید اطرافشان محل اقشار اجتماعی متجدد و به اصطلاح فرنگی مآب ، و بازار ، بازارچه و مراکز محلات محل تردد اکثریت جامعه ، که هنوز بر مبنای روابط کهن زیست و تولید ، زندگی می‌کردند، بود. سبک تهران برخلاف مکتب اصفهان ، بنا به دلایل متعدد نتوانست دامنه دگرگونیهای خود را به همه شهرهای ایران بگستراند. سبک تهران نه در انقطاع بلکه در تداوم مکتب اصفهان محسوب می‌شد و سبکی بود که جامعه کهن شهر را از نو آراست (حبیبی ، 1378) .

نظرات
ارسال نظر

manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۵:۲۶:۰۱
I'm impressed, I have to admit. Seldom do I encounter a blog that's both educative and engaging, and let me tell you, you have hit the nail on the head.
The problem is something too few people are speaking intelligently
about. I am very happy I found this in my hunt for something
concerning this.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۶:۱۹:۴۴
I have been surfing on-line greater than three hours today, yet I never discovered any fascinating article like yours.
It's lovely worth sufficient for me. Personally,
if all webmasters and bloggers made just right content as you probably did, the net shall be
much more helpful than ever before.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۸:۲۷:۳۰
Hi there to every body, it's my first visit of
this website; this web site contains remarkable and actually excellent
stuff in favor of readers.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۲۰ - ۱۲:۱۶:۵۸
What's up colleagues, good article and pleasant urging commented
here, I am really enjoying by these.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۲/۱۷ - ۲۲:۴۰:۳۱
Its like you read my mind! You seem to understand so much about this, like you wrote
the book in it or something. I think that you just
could do with some percent to power the message house a bit, but instead of
that, this is wonderful blog. A fantastic read.

I'll definitely be back.
http://ortizyywdhbytps.snack.ws/leg-length-discrepancy-surgery.html
- ۱۳۹۶/۰۲/۱۹ - ۱۴:۱۲:۱۵
Since the admin of this website is working, no doubt very
rapidly it will be well-known, due to its feature contents.
voncilegarlits.bravesites.com
- ۱۳۹۶/۰۲/۲۳ - ۰۲:۰۵:۰۰
Amazing things here. I'm very satisfied to look your article.

Thank you a lot and I'm having a look ahead to touch
you. Will you kindly drop me a mail?
oneidaopsahl.hatenablog.com
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۷ - ۲۱:۰۴:۵۶
What a material of un-ambiguity and preserveness of precious
knowledge regarding unexpected feelings.
Do you get taller when you stretch?
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۸ - ۰۰:۴۰:۲۸
I like the valuable information you provide in your
articles. I will bookmark your weblog and check again here
frequently. I'm quite sure I'll learn lots of new stuff right here!
Best of luck for the next!
marcellavetisyan.hatenablog.com
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۸ - ۰۱:۳۱:۲۳
I think this is among the most important information for me.
And i'm glad reading your article. But wanna remark on some general things, The web site style is perfect, the articles is
really excellent : D. Good job, cheers
redundanttradit3.jimdo.com
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۸ - ۰۷:۲۰:۰۱
I simply could not go away your website prior to suggesting that I extremely enjoyed the
standard info a person supply for your visitors? Is gonna be again ceaselessly in order to
investigate cross-check new posts
http://ivanahatchel.wordpress.com
- ۱۳۹۶/۰۵/۰۸ - ۰۸:۲۳:۱۶
Because the admin of this website is working, no uncertainty very soon it will
be famous, due to its quality contents.