بررسی و ارزیابی طرح BRT تبریز

نوشته شده توسط:میثم مطلق در شهرسازی » برنامه ریزی منطقه ای | ۰۳ آذر ۱۳۹۱ - ۱۲:۵۸ | ۴ دیدگاه

چکیده

شهرهای کنونی ، به خصوص کلان شهرها و شهرهای بزرگ ، امروزه به محل هایی ناامن ، زشت ، ناسالم ، شلوغ ، پر سروصدا ، فاقد روح ، خشن و غیره تبدیل گشته و در بسیاری از موارد این مشکلات حالت بحرانی پیدا کرده است. کلمات و عبارتی چون عشق ، محبت ، دوست داشتن ، صفا و صمیمیت، رعایت حقوق دیگران ، احترام به قانون و سایر موارد دیگر در شهرهای امروزی بی روح و بی معنی هستند. لذا در مقابل هر قدمی که در خیابان گذاشته می شود ، شهر به وسیله آهنگ سریع تنوع زندگی اقتصادی، حرفه ای و اجتماعی اش بر بنیانهای زندگی اخلاقی شهروندانش تاثیر می گذارد. این تاثیرات را میتوان در باورها ، اندیشه ها و رفتارهای شهروندان جستجو کرد ، بنابراین برای زندگی کردن در چنین محیط هایی باید تدابیر و برنامه های خاصی را برای بهبود و ارتقا کیفیت کارکردی ، کالبدی ، اجتماعی و غیره را مد نظر قرار داد.

در این بین ترافیک به عنوان یکی از مشکلات کلان شهرها و شهر های بزرگ گوی سبقت را از مطالعات کارشناسی و دستاوردهای آن ربوده و جلوتر از آن حرکت می کند. در این تحقیق تلاش گردیده تا حتی الامکان مفاهیم ترافیک و نقش طرح های ترافیکی را در ایجاد مکانی مناسب جهت زیست را مورد بررسی و تفحص قرار دهیم.

کلمات کلیدی: ترافیک ، کلان شهر ، سیمای شهر ، BRT

مقدمه :

آسیب شناسی مدیریت کلان شهرها و شهرهای بزرگ به خوبی نشان می دهد که در مواجهه با ساختار پیچیده کلان شهرها و شهرهای بزرگ، مدیران شهری شناخت عمیق و کافی از مختصات و ماهیت این گونه مناطق را نداشته اند.شاید یکی از دلایل عمده که باعث می شود ترافیک به عنوان یکی از معضلات کلان شهرها گوی سبقت را از مطالعات کارشناسی و دستاوردهای آن برباید و جلوتر از راه حل ها حرکت کند.

معضل ترافیک هر شهر اگرچه ویژگی های خاص خود را داراست، لیکن در کلیت آن جدا از مسائل و ویژگی های ترافیک در دیگر کلان شهرها جهان نبوده و از اینرو استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها خطرات ناشی از آزمون و خطای شیوه های مختلف را به حداقل کاهش می دهد.یک برنامه ریز ترافیکی بایستی عمق طرح ها را ببیند و با جامعه شناسی و روان شناسی مردمی که می خواهند از طرح آن استفاده کنند ،آشنایی کامل داشته باشد. متاسفانه این امر در بسیاری موارد به جای انجام وظایف محوله سعی در خود درمانی نیازهای شهری را دارند.

به نظر آرتور سوریاماتا تمام مشکلات و مسائل شهرها ناشی از ترافیک شهری است و اگر مسئله ترافیک را در شهر بتوانیم حل کنیم، همه مشکلات شهری را می توانیم کنترل کنیم. ولی اگر به جای حل مشکل ترافیک، به مشکلات بیافزاییم چطور می شود؟

همانطورکه می دانیم برنامه ریزی یعنی انتخاب بهترین راه حل نه راحت ترین راه حل، با این وجود این تعریف همیشه شاهد حل مشکل نبوده ایم بلکه بخاطر فقدان مطالعات جامع، فقدان نیازسنجی ها ، عدم آشنایی کامل با فرهنگ، آداب، رسوم، الگوهای رفتاری و ذهنیت شهروندان از فضاهای شهری دست به اقدام می زنیم.فرآیند برنامه ریزی در کشورهای پیشرفته به صورت گام به گام است "یعنی یک قدم بر می دارند اگر اشتباه بود همان قدم را بر می گردند" ولی متاسفانه در کشور ما در اکثر موارد اول اجرا و بعد برنامه ریزی می کنند که شاید این امر ریشه تمام مشکلات شهری شهرهای ما باشد.

یکی از مقوله های بسیار مهم در طراحی و برنامه ریزی شهری مقوله " سیمای شهر " می باشد ، در باور لینچ شهری که از نمایانی " آشکاری ، خوانایی و وضوح " مطلوبی برخوردار باشد ، در نظرخوش شکل ، متشخص و قابل ملاحظه می رسد و این شهر به آسانی درک شده و ناظری که چشم به سیمای شهر دارد به راحتی مظاهر احساسی آن را جذب می کند. در باور وی شهری که واجد خوانایی باشد، میتوان تمام اجزاء آن: خیابان ها ، محله ها ، میدان ها و سایر اجزاء تشکیل دهنده شهر را از یکدیگر شناخت. در این راستا سئوالاتی مطرح خواهند شد :

آیا سیمای شهر تبریز اهمیت دارد یا خیر؟ آیا طرح BRT توانسته است بر نمایانی و خوانایی شهر تبریز بیفزاید؟

همانطور که می دانیم هر شهروند، آشنایی دیرینی با پاره ای از قسمت های شهر محل سکونت خود را داراست و تصویری که وی از این شهر در ذهن دارد همراه با خاطرات و معانی بسیاری برای او است. متاسفانه کمتر کسی را می توان پیدا کرد که بعد از اجرای طرح ترافیک در تبریز، تصویری که از شهر تبریز را در ذهن داشت را با وضع موجود تطبیق دهد ، و اگر شهروند نتواند ذهنیت خود را با وضع موجود تطبیق دهد یا آن پدیده را به رسمیت نمی شناسد و یا از بحران هویت آن سخن به میان می آورد.

به قول ریچارد هرمن:

" امروزه سلائق معماری و شهرسازی مثل لباس و کفش است، تغییر می کند، اوج می گیرند، کاسته می شود و متحول می گردند. در حالیکه در گذشته تغییرات تنها در جزئیات بود. اما امروزه در جوانب اصلی فرم و هویت شهر ظاهر می گردندو چنین تحول سریعی در سبک ها و فرم ها نیل به هر گونه وحدت و انسجام را در شهرها بیش از حد مشکل می کند. "

....................................................................................................................

اهداف طرح BRT در تبریز:

کاهش بار ترافیکی
افزایش استفاده از سیستم حمل ونقل عمومی
کاهش استفاده از حمل ونقل خصوصی
جلوگیری از اتلاف وقت ارزشمند شهروندان
کاهش زمان انتظار مسافران در ایستگاهها
کاهش آلایندگی زیست محیطی

مشکلات بعد از اجرای طرح BRT:

نحوه بار گزاری و بارگیری مسافران
مشکل ارتباط دو طرف خیابانها ( برای استفاده کنندگان )
عدم امنیت جانی برای استفاده کنندگان از طرح
استفاده زیاد از سرعت گیر
فقدان مکان بارگیری : تاکسی ها و خودروهای شخصی
کوچک کردن فضای عبور ومرور
بستن عرصه دید رانندگان ومسافران
مشکل حمل کالاها برای کاربری های واقع در مسیر ویژه
استفاده اتوبوس ها از مسیر خودروهای شخصی و بر عکس آن
کمبود فضای کافی برای عبور اتوبوس ها از کنار همدیگر
آشفتگی خط کشی ها: مسیر ویژه و مسیر خودروهای شخصی
افزایش بار ترافیکی خودروهای شخصی
مشکل ورود و خروج خودروهای شخصی که ملکشان در سمت مسیر ویژه قرار دارد
نحوه استفاده از فضای جدیدالطراحی : الگوهای رفتاری
برهم زدن هارمونی شهری و سیمای شهری
آسیب زدن به هویت شهری
عدم رضایت شهروندان از طرح اجرا شده
تاثیرات روحی وروانی ناشی از اجرای طرح مذکور
فقدان مطالعات جامع و همه جانبه طرح
فقدان برتامه ریزی قبل از اجرا و ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت طرح
عدم مشارکت مردمی و سنجش نیازها و توقعات شهروندان در طراحی نصب واجرای

نمونه ایی از طرح های موفق BRT :

بوگوتا یکی از شهرهای مهم کلمبیا

ویژگی ها :

• ورود و خروج استفاده کنندگان فقط از طریق پل های هوایی امکان پذیر است
• پرهیز از استفاده نرده ها و حصار هایی که به هویت شهر آسیب می زنند.
• خط کشی های مناسب و اصولی
• عرض عبوری مناسب و تعدد نوارهای عبوری
• عدم تداخل سواره و پیاده
• استفاده مناسب از جدا کننده ها
• استفاده از اتوبوس های هم شکل ، هم اندازه ، هم رنگ
• کیفیت خدمات رسانی
• کف خیابان : یکدست
• نبود سرعتگیر
• پاسخگویی مکان انتظار :در شرایط بحرانی اقلیم : باران ، برف ، کولاک و...
• پاسخگویی مکان انتظار : به میزان استفاده کنندگان
• طرح مکان انتظار : شکل ، حجم ، رنگ و ...
• امنیت جانی برای استفاده کنندگان
• کاهش زمان انتظار و جلوگیری از اتلاف وقت ارزشمند شهروندان
• افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی : استقبال شهروندان از طرح
• کاهش استفاده از حمل و نقل خصوصی : صرفه جویی های اقتصادی
• امکان استفاده از سرعت بیشتر و کاهش مدت زمان سفر
• کاهش آلایندگی های زیست محیطی
• نمایانی مطلوب : کیفیتی که می تواند تصویری روشن در ذهن هر ناظر ایجاد کند.
• خوانایی مطلوب :به آسانی اجزاء شهری را شناخت و بتوان آن ها را در ذهن ، در قالبی به هم پیوسته به یکدیگر ارتباط داد.

نتیجه گیری :

محیط وسیله ارتباط اجتماعی است و از این طریق است که انسان اطلاعات، ارزش ها، احساسات و رفتارهای مطلوب را به دیگران منتقل می نماید.بنابراین درک محیط نه تنها به شکل ظاهری و ماهیت عینی آن ارتباط دارد بلکه با خصوصیات فردی، نیازها و اهداف او نیز در ارتباط است و همچنین برای حل مسئله ترافیک باید از برنامه های بلند مدت استفاده کرد و رجحان برنامه های کوتاه مدت در نظام برنامه ریزی خود مانعی است برای حل مشکلات ریشه ای ترافیک در شهرهای بزرگ. بطور کلی وظیفه یک شهرساز، یک برنامه ریز شهری، ترافیک و ... حل مشکلات و مسائل گریبانگیر با شهرها و ارائه راه حل های که باعث راحت تر شدن، دلپذیرتر شدن، آسان تر شدن، امن تر شدن و موثرتر شدن زندگی در شهرها برای شهر نشینان باشد.

منابع و مآخذ:

1. بحرینی ، سید حسین / 1377 / فرآیند طراحی شهری / انتشارات دانشگاه تهران

2. پاکزاد ، جهانشاه/ 1385 / مبانی نظری و فرایند طراحی شهری / انتشارات شهیدی

3. پاکزاد ، جهانشاه / 1384/ راهنمایی طراحی فضاهای شهری در ایران / طرح و نشر پیام سیما

4. یاراحمدی ، امیر / 1378/ به سوی شهرسازی انسانگرا/ انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری

5. آسیابی ، محمد / 1389 / میادین شهری از معنا و مفهوم تا واقعیت آن در شهرهای ایران / اتشارات طحان

6. آسیابی ، محمد / 1389 / درک و بیان محیط شهری / اتشارات طحان

نظرات
ارسال نظر

فرشچی
- ۱۳۹۳/۱۱/۱۹ - ۲۲:۵۵:۵۵
سلام.قبول کنیم آینده نگریم خیلی ضعیفه.چون شهرداری قبل از راه اندازی این پروژ خوب تحقیق می کرد(از اساتید......)این خرج و مجارج اضافی نمیشد.3000000000این مبلغ کمی نیست.در ضمن اصلا ایستگاه ها خوب نیست.تاق های نصب شده از بالا و پایین کوتاه هستند و باران پاهاو...خیس میکنه
ساناز
- ۱۳۹۴/۰۲/۲۳ - ۱۴:۲۳:۲۱
مسئول بلیط ایستگاه تربیت به طرف راه اهن درتاریخ 1394/02/23سرجاش واینمیسته بعدمیادمیگه کارت نزدی باابروی ادم بازی میکنه یا اخراجش کنید یا این بارمیرم با مامور میام سراغش
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۲۰ - ۱۰:۲۴:۱۲
Pretty great post. I just stumbled upon your weblog and
wished to mention that I've really enjoyed browsing your
blog posts. After all I will be subscribing to your feed and I'm hoping you write again very soon!
Clara
- ۱۳۹۶/۰۶/۱۶ - ۰۶:۴۴:۱۳
Useful info. Fortunate me I found your site by accident,
and I am stunned why this accident didn't came about in advance!

I bookmarked it.

بررسی و ارزیابی طرح BRT تبریز

نظرات

ارسال نظر

فرشچی

ساناز

manicure

Clara