در بافت تاریخی شهر چه حادثه ای در حال رخ دادن است؟

نوشته شده توسط:میثم مطلق در شهرسازی » مقالات شهرسازی | ۰۳ آذر ۱۳۹۱ - ۲۳:۵۲ | ۳ دیدگاه

ماهنامه همشهری معماری/معماری آنلاین/مرجان شجاعی

سرچهارراه‌ها، داخل اتوبوس، ایستگاه‌های مترو، روبه‌روی مراکز خرید، در پارک‌ها و دیگر نقاط شهر همیشه عده‌ای هستند که یا قصه زندگی خود را روی برگه‌ای نوشته‌اند و از دیگران تقاضای کمک می‌کنند یا با انواع دعاها و آرزوها و برملا کردن ضعف‌های جسمانی خود، سعی بر تاثیرگذاری بر دیگران دارند یا با فروختن انواع وسایلی (ارزان و متنوع) که به نوعی شاید موردنیاز هرکدام از ما باشد به‌صورتی غیر‌آشکار دست نیاز به سوی ما دراز می‌کنند. این افراد واقعا کیستند؟ آنها که از هر سن و جنس و با انواع ابزارها راحت‌ترین راه کسب درآمد را انتخاب کرده‌اند. آیا واقعا نیازمندند؟ آیا آنها از حقوق شهروندی‌شان محرومند یا اینکه خود به تعهدات شهروندی‌شان پایبند نیستند؟ فروختن فال حافظ و گُل، تمیز کردن ماشین، نواختن موسیقی و متوسل شدن به آواز، فروختن مواد خوراکی، وسایل سبک منزل با تنوعی زیاد در گوشه و کنار خیابان و کوچه با قیمتی ارزان و بسیاری از کارهای دیگر، امروزه با جنبه‌های دیگر شهرنشینی آنچنان آمیخته شده‌اند که به نظر می‌رسد جزو ذات شهرهای بزرگ هستند.

مشاغل کاذب شهری به آن دسته از مشاغل شهری گفته می‌شود که ابتدا به شکل مستقیم یا غیرمستقیم کمکی به افزایش بهره‌وری نهایی کار تولیدی نکند و دوم اینکه حذف آنها تاثیر به‌سزایی در نیازمندی‌های تولید و توزیع و خدمات و کالاها نداشته باشد. در پاره‌ای از موارد حتی حذف این‌گونه مشاغل از صحنه تولید و توزیع کالا و خدمات باعث افزایش بهره‌وری نهایی کار تولیدی خواهد شد، (دانش، ابوالحسن؛ علل و عوامل گسترش مشاغل کاذب در شهرهای بزرگ، تهران: وزارت برنامه و بودجه، ۱۳۶۸) در یک نظر کنجکاوانه به فعالیت‌های روزانه شهروندان در اکثر شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه می‌بینیم که عده نسبتا کثیری به فعالیت‌های کم‌وبیش غیر‌مولد و سربار مشغولند. این‌گونه فعالیت‌های غیرمولد با درجات مختلف پراکندگی در بخش‌های اقتصادی به‌خصوص در بخش خدمات متمرکز شده‌اند. برخلاف انتظار بیشتر این‌گونه مشاغل در بخش‌های غیررسمی متمرکز نشده‌اند بلکه عملا‌درصد بالایی از آنها در فعالیت‌های رسمی بخش خدمات به‌صورت آشکار و پنهان یافت می‌شوند. مشاغل کاذب در بخش‌های غیررسمی، برعکس بخش‌های رسمی در گوشه و کنار خیابان‌ها به آسانی به چشم می‌خورد. هرکسی در یک راهپیمایی کوتاه در مراکز پرازدحام شهرهای بزرگ، به مشاغل کاذب و غیر‌مولد در بخش غیررسمی از قبیل دوره گردی، دکه‌داری، سیگارفروشی سیار، واکسی سیار، گل‌فروشی سیار، فروش لباس، مواد خوراکی، پاک کردن شیشه اتومبیل‌های سرچهارراه‌ها و انواع دیگر آن برخواهد خورد.
به‌طور کلی، وجود این‌گونه مشاغل چه به شکل رسمی و چه به شکل پنهانی و غیررسمی آن، منبعث از ترکیب، تلفیق، تباین و واکنش‌های آثار و نتایج عوامل اقتصادی ـ اجتماعی ـ فرهنگی جامعه است. این عوامل بسیار متنوع و پیچیده هستند ولی عملا در چارچوب الگوهای صنعتی شدن در جامعه‌های در حال توسعه قابل بررسی‌اند (پورقاز، عبدالوهاب؛ بررسی علل گرایش به مشاغل کاذب در شهرستان زاهدان، نشریه اسوه، سال سوم، شماره ۹).
این مطلب به بررسی مشاغل غیررسمی در منطقه ۱۲ به‌ویژه بافت تاریخی شهر تهران و به‌دنبال جواب سوالی بس مهم است که آیا این مشاغل را می‌توان با عینک دیگری مشاهده کرد؟ آیا می‌توان آنها را جور دیگری دید؟ آیا این مشاغل به نوعی هویت‌دهنده به فضا و نظارت‌کننده بر فضا هستند و به نوعی کارکردهای پنهان آن دارای نتایج مثبت و بهتری از کارکردهای آشکار آن است؟
می‌توان موارد بسیاری از این نمونه‌ها را ذکر کرد که شاید از دید هزاران چشم دور مانده و هنوز کسی به جست‌وجوی آنها نپرداخته است. دلیل این امر عدم توجه به لایه‌ها و اتفاقات زندگی روزمره در گوشه و کنارمان و در فضاها و مکان‌هایی است که در آن در حال رفت‌وآمد هستیم و بدون هیچ توجهی نسبت به آنها عبور می‌کنیم. منطق این سریال ناتمام به کجا ختم می‌شود؟ آیا منطق این سریال ناتمام آن است که همچنان به دستفروش‌ها (به شکل بساطی‌فروشی) در گذرگاه‌ها، پیاده‌روها و حاشیه میادین به‌عنوان یک حرفه مزاحم و سدمعبرکننده و مزاحم دیده شود یا به‌عنوان حرفه‌ای هویت‌بخش به فضا و جاذب جمعیت. جواب این سوال چیست؟

مطالب مرتبط:

حفظ بناهای تاریخی تهران

نظرات
ارسال نظر

manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۲:۳۴:۴۷
I know this web site gives quality depending articles and additional information, is there any
other web site which offers these kinds of stuff
in quality?
How do you stretch your Achilles?
- ۱۳۹۶/۰۵/۱۰ - ۱۴:۰۷:۰۰
I'm impressed, I must say. Seldom do I encounter a
blog that's equally educative and interesting, and
let me tell you, you have hit the nail on the head. The issue is an issue that too few folks are speaking intelligently about.
I'm very happy that I found this during my search for something relating to this.
How do you treat a sore Achilles tendon?
- ۱۳۹۶/۰۵/۳۱ - ۱۰:۰۴:۳۸
Hi it's me, I am also visiting this web page regularly,
this web page is really pleasant and the viewers are genuinely sharing nice thoughts.

در بافت ​تاریخی ​شهر چه حادثه ای در حال رخ دادن است؟

نظرات

ارسال نظر

manicure

How do you stretch your Achilles?

How do you treat a sore Achilles tendon?

در بافت تاریخی شهر چه حادثه ای در حال رخ دادن است؟