ماهنامه همشهری معماری/حنا خدابنده
موزه جدید تاریخ برن در سوئیس چه ویژگیهایی دارد؟ نسبت آن با موزه قدیمی چیست؟ قضیه سوراخهایی که درون دیوار بتنی تعبیه شده از چه قرار است و... طراحی معماری این ساختمان که به موزه تاریخی برن الحاق شده، اثری است از دفتر معماری MLZD در سوئیس.
پلی بر فراز رودخانه Aare، منطقهای را که دارای مجموعهای از موزههاست، به بخش تاریخی شهر برن متصل میکند. سال ۱۸۹۴، زمانی که معمار سوئیسی - آندره لامبرت - ساختمان موزه تاریخی را به شیوهای که یادآور معماری قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی بود، در نزدیکی این پل طراحی میکرد، شاید دغدغه روزی را که این موزه نیاز به توسعه پیدا کند، نداشت. اما درهرحال چنین روزی فرا رسید و ساختمان موزه از انواع اشیاء ماقبل تاریخ و اشیای هنری فولکلور، دکوراتیو، کاربردی و...، انباشته شد؛ تا جایی که نیازی شدید به توسعه آن احساس شد. خوشبختانه مبلغ دو میلیون فرانک سوئیسی (تقریبا دو میلیون و ۲۰ هزار دلار) که از طرف موسسه Abegg به موزه اهدا شده بود، این امکان را فراهم کرد تا در سال ۲۰۰۰ مسابقهای معماری برای طراحی بخش الحاقی موزه، ترتیب داده شود. برآوردها حاکی از آن بود که لازم است مساحتی در حدود ۷۹۶۵۳ فوت مربع به موزه افزوده شود؛ با این فرض که ۲۲۶۰۴ فوت مربع از این مقدار به سالن نمایشگاه، تسهیلات آرشیو شهری، دفاتر اداری و یک کتابخانه اختصاص داده شود. طرح برنده که نام Titan بر آن نهاده شد، از طرف شرکتی معماری با تنها ۲۰ عضو پیشنهاد شد. شرکت MLZD که در سال ۱۹۹۷ تاسیس شد و هماکنون در سوئیس، با طراحیهایش برای خانههای مدرن، ساختمانهای اداری، مدارس و البته موزهها شناخته شده است.
معماران، این ضمیمه جدید را به گونهای طراحی کردند که دارای دو عنصر اصلی است: نخست، سالن نمایشگاه با مساحت ۲۱۵۲۸ فوت مربع که در گوشه جنوب شرقی موزه قدیمی، در دو طبقه در دل خاک مدفون شده است. عنصر دیگر، ساختاری است یکپارچه در شش طبقه که حدود لبه جنوبی سایت را مشخص کرده و خدمات فرعی موزه را در خود جای میدهد. یک پله داخلی آبشارگونه، در امتداد شیب نمای جنوبی برای اتصال طبقات، جاری است.
با مدفون کردن سالن نمایشگاه، طراح در حقیقت، با یک تیر دو نشان را هدف گرفته است. از یک طرف حجم بزرگ موردنیاز موزه را در فضایی محدود و بدون برهم زدن مقیاس و ظاهر محیط اطراف، تامین کرده است. از طرف دیگر، نیازهای ایجاد فضایی نمایشگاهی را برآورده کرده که میتواند بهصورت جعبه سیاهی فارغ از نور طبیعی کار کند.
علاوه بر اینها، سقف سالن، پلازایی عمومی را برای هر دو ساختمان موزه قدیمی و الحاق جدید بهوجود آورده است.دیوارهای بتنی عظیم بال جدید، ظاهری مستحکم به نماهای جنوبی، شرقی و غربی در کنار موزه قدیمی بخشیده است. در نمای شمالی، دیواره شیشهای صاف همچون آینهای، پلازای عمومی و محیط اطراف را بهنحوی چشمگیر منعکس میکند.نقش مهندسان سازه نیز در پیشبرد خواستههای طراحان، بسیار موثر بوده است؛ چرا که حفر زمین و احداث نمایشگاهی در زیر، آنهم در کنار موزه قدیمی البته مستلزم ملاحظاتی بود. از جمله، تقویت ساختار و شالوده ساختمان قدیمی و درگیر کردن دیوارهای بتنی جدید در دل زمین. همچنین جهت ایجاد سطح وسیعی بدون ستون، سقف سالن نمایشگاه، بتن پیشتنیده در نظر گرفته شد. بلوک اداری نیز دارای سازه باربری است، مرکب از ستونهای بتنی پیشساخته در بخش شمالی و دیوارهای بتنی باربر به ضخامت
۱۴ اینچ – حدود ۳۵ سانتیمتر- در سه سمت دیگر. با مجزا کردن سازه در دو بخش نمایشگاهی و اداری، گروه معماری MLZD تفسیر دیگری را از تیپولوژی سکو و برج، ارائه کرده است. بلوک چندوجهی بتنی، همچون صخره سنگی عظیمی در محوطه، بهمثابه نشانهای شهری خودنمایی میکند؛ در عین حال، از لحاظ بصری با منظره کوهها (Eiger,Monch,Jungfrau) در پسزمینه و موزه قدیمی طرح لامبرت در جلو، هماهنگ است. این هماهنگی با تصمیم طراحان، مبنی بر افزودن رنگدانههای سیمانی سفید مایل به سبز به بتن حتی بیشتر هم شده است.
با ایجاد شش نما در وجوه جنوبی، شرقی و غربی –که تحت زوایای۱۱، ۶۶، ۹۶، ۰۸، ۲۸، و ۶۹ اریب شدهاند- طراحان اشارهای ضمنی به نحوه طراحی نماهای ساختمان موزه قدیمی داشتهاند.
بافت دیوارهای ساختار جدید، پژواک سطح سنگی خشنی است که گوشهها و پنجرههای قوسی شکل ساختمان اصلی را برجستهتر میکند.در اینجا طراحان به نحو جالبی ایده خود را پیاده کردهاند. با عکس گرفتن از آنها و سپس بزرگ کردن تصاویر و پیکسله کردن آنها، طرح سوراخدار دیوارهای بتنی را بهدست آوردهاند. جالبتر آنکه، برخی از این سوراخها در عمل بهعنوان بازشوهای پنجره مورد استفاده قرار گرفتهاند. به نظر میرسد دیوار پردهای صیقلی و شفافی که بدنه شمالی را پوشانده، برشی از داخل صخره سنگی را نمایان کرده است، انگار که تکه سنگی قیمتی باشد. در روزهای آفتابی، بازتاب نمای موزه مقابل در آن دیده میشود و اگر چنانچه در وضعیتی موازی پانلهای شیشهای قرار بگیریم، میتوان گفت که این بازتاب، طرح موزه قدیمی را با تبدیل آن به ترکیبی متقارن، حتی تکمیل هم میکند.بدین ترتیب، نمای شیشهای همانند پرده تئاتری با حالتی گاه شاعرانه است، بهخصوص که پلازای عمومی در وسط جوری طراحی شده که بتوان از آن بهعنوان سکویی برای اجراهای قرون وسطایی استفاده کرد.
باید اذعان کرد که معماران پروژه بهخوبی موفق به آفرینش بنایی شدهاند که نهتنها توانسته با موزه اواخر قرن نوزدهمی موجود دیالوگی درخور برقرار کند، بلکه از بعضی لحاظ با آن رقابت میکند.
ساخت این بنا با زیربنای ۷۹ هزار ۶۵۳ فوت مربع (۴۰۰ میلیون و پنج هزار ۵۸۷ متر مربع) و صرف هزینهای معادل ۲۶.۳ میلیون دلار در سپتامبر سال ۲۰۰۹ به پایان رسید.
نظرات
ارسال نظر