نگرشی نو بر میادین تهران

نوشته شده توسط:میثم مطلق در معماری » ایران شهر | ۰۵ آذر ۱۳۹۱ - ۱۳:۵۹ | ۵ دیدگاه

وقتی در فهرست مهم‌ترین و بهترین میدان‌های جهان جست‌وجو می‌کنی، مجموعه‌ای از میدان‌ها را می‌بینی که هر کدام به دلایلی مورد توجه قرار گرفته‌اند. جایی که هر رهگذری درون آن‌ها به دلیلی مکث می‌کند، خواه این دلیل تماشای یک لنداسکیپ خوب، معماری یک ساختمان یا هر چیز دیدنی دیگری باشد، خواه توقفی برای خرید کردن، یا مکثی برای دیدار و صحبت کردن با یک دوست. میدان جایی است که در آن مکث اتفاق می‌افتد و همین ویژگی است که میدان‌ها در شهرهای مدرن ما که سرعت ویژگی اصلی‌شان است، اهمیتی مضاعف پیدا می‌کنند و به عنوان یکی از ظرفیت‌های تنفس اجتماعی و شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

میدان امام اصفهان، همیشه جزو بهترین نمونه میدان‌ها در سراسر دنیا شناخته می‌شود. فضایی وسیع و بزرگ که دور تا دورش را شاهکارهای تاریخ معماری ایران فرا گرفته و شاید بهترین جایی است که هر گردشگری می‌تواند در میان هیاهوی سرعت زندگی شهری در اصفهان بایستد و شکوه و آرامش معماری را، چنان که شایسته معماری آثاری چون عالی‌قاپو، مسجد امام و مسجد شیخ‌لطف‌الله است، برای ساعاتی درک کند. میدان امام اصفهان جایی برای عبور نیست، بلکه فلسفه آن، ایجاد فضایی برای توقف است. همجواری بازار قدیمی اصفهان و حضور پررنگ مغازه‌های صنایع‌دستی فروشی‌ اطراف میدان هم، به استمرار جریان توقف دامن می‌زند و نقش تعیین‌کننده‌ای در برقراری مناسبت‌های اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کنند.
از این نمونه میدان‌ها اگرچه فاصله‌شان با میدان امام خیلی زیاد است، اما می‌توان در شهرهای مختلف جسته و گریخته پیدا کرد که به لحاظ برقراری مناسبات اجتماعی و شهری در زمره میدان‌ها قرار می‌گیرند. هنوز هم می‌توان فهرستی از سبزه‌میدان‌ها را در شهرهای مختلف تهیه کرد که شهر، درون آن‌ها به حضور و توقف مردم و برقراری مناسبات اجتماعی و شهری زنده است. اما وقتی با رویکرد نقد وضعیت معاصر از میدان‌های ایرانی صحبت می‌کنیم، باید واقع‌بینانه از ارتفاع میدان نقش‌جهان و میدان‌های قدیمی فرود بیاییم و در سطحی سخن بگوییم که زندگی ایرانی در حال حاضر در آن جریان دارد. باید از میدان‌هایی بگوییم که خیلی از آن‌ها کارکردشان، کارکرد یک گره ترافیکی است. باید از سطوح دایره‌واری حرف بزنیم که در فلسفه‌شان تسریع و تسهیل جریان عبور و مرور است، نه مکث و توقف شهری. باید از فضاهایی بگوییم که هیچ رغبتی برای ایستادن ایجاد نمی‌کنند. مفهوم ذهنی و عینی در آن‌ها تعبیه نشده، یا اگر شده به گونه‌ای این کار صورت گرفته که نتیجه بخش نیست.
هیچ تردیدی نیست که برج آزادی تهران، یکی از شاخص‌ترین آثاری معماری معاصر ایران است، اما آیا قرارگیری این برج مهم در میدان بزرگ آزادی تهران چقدر، فضا را تبدیل به فضای بزرگ مکث در شهر می‌کند. اگر معدود گردشگرانی که به جست‌وجوی نمادهای تهران در شهر می‌چرخند نباشند، خیلی کم پیش می‌آید توقفی در میدان آزادی اتفاق بیفتد. میدان آزادی جایی است برای رفت‌وآمد و گذر ماشین‌ها. ایستگاه بزرگی است برای تاکسی‌ها و اتوبوس‌های درون‌شهری و برون‌شهری و توقفی اگر هست، توقف و انتظاری است برای سوار شدن ماشین. البته حساب روزهای خاص میدان آزادی جداست. در برخی مناسبت‌های خاص مثل بزرگداشت 22بهمن یا برخی بزنگاه‌های بزرگ اجتماعی نظیر آن‌چه در جریان انقلاب پیش آمد، میدان آزادی، به سبب غلیان تعاملات اجتماعی در آن، به تمام معنی تبدیل به «میدان» می‌شود. اما آیا در روزهای معمولی سال هم می‌توان چنین کارکردی را برای آن قائل بود.
به جز میدان آزادی می‌توان فهرست بلند و بالای دیگری از سایر میدان‌ها و نوع کارکردشان تهیه کرد و میدان‌های تهران را دسته‌بندی کرد. می‌شود بر مبنای این فهرست به این نتیجه رسید که میدان‌هایی نظیر ولیعصر، ونک، هفتم‌تیر، فاطمی، امام‌حسین (ع) و... کارکردشان صرفا ساماندهی حرکت‌ها در شهر است و اگر عبور خیابان‌های مهمی مثل ولیعصر و انقلاب از آن‌ها نبود، عملا خیلی تفاوتی با میدان‌های بی‌اهمیت نداشتند و در بهترین حالت چیزی بیش از میدان‌های پونک و صادقیه و هزاران میدان معمولی دیگر نبودند. می‌توان به میدان‌هایی مثل میدان نور در غرب تهران اشاره کرد که اقتضائات حرکت‌های شهری، منجر به برچیدن کوچک‌ترین نشانه‌های میدان از آن‌ها شد و دست آخر کار را به آن‌جا رساند که از آن، فقط نامی از میدان در تقاطع غیرهم‌سطح بزرگراه‌های حکیم و شهید ستاری به جا مانده. درباره میدان‌های تاریخی تهران می‌توان صحبت کرد و به اعتبار تاریخی، برای میدان امام خمینی (توپخانه) و بهارستان کارکردهای میدانی قائل شد. می‌شود به برخی از میدان‌های مهمی مثل میدان انقلاب اشاره کرد که به اعتبار اجتماعی همجواری دانشگاه تهران و همین‌طور وجود کتاب‌فروشی‌های اطراف آن، در زمره میدان‌هایی قرار گرفته که در آن‌ها توقف پیاده دیده می‌شود. می‌توان به نمونه‌های موفقی مثل میدان نبوت (هفت‌حوض) و تجریش اشاره کرد که به سبب مناسبات اجتماعی و اقتصادی که هر روز در آن‌ها جریان دارد، جزو زنده‌ترین نقاط شهر تهران به شمار می‌آیند و... .

مطالب مرتبط:

نظرات
ارسال نظر

manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۸ - ۱۵:۳۹:۴۷
Incredible points. Sound arguments. Keep up the great spirit.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۸:۱۳:۱۴
hello there and thank you for your info – I've certainly picked up something new
from right here. I did however expertise a few technical issues using this web site, since I experienced to reload the website lots of times previous to
I could get it to load correctly. I had been wondering if your
web hosting is OK? Not that I'm complaining, but slow loading instances times will sometimes
affect your placement in google and could damage your quality score if ads and marketing with Adwords.
Anyway I'm adding this RSS to my email and can look out for much more of your respective exciting content.

Make sure you update this again soon.
manicure
- ۱۳۹۶/۰۲/۱۶ - ۰۱:۴۸:۲۰
Everyone loves it when individuals come together
and share thoughts. Great blog, stick with it!
How did the Achilles tendon get it's name?
- ۱۳۹۶/۰۵/۳۱ - ۱۲:۵۱:۲۸
I have been exploring for a bit for any high quality articles
or weblog posts in this sort of space . Exploring in Yahoo I at last stumbled upon this web site.
Reading this information So i'm glad to show that I've a very good
uncanny feeling I discovered just what I needed. I most for sure will make certain to
do not put out of your mind this website and give it a glance regularly.
Gracie
- ۱۳۹۶/۰۶/۱۶ - ۲۰:۴۹:۱۴
all the time i used to read smaller articles which as well clear their motive,
and that is also happening with this post which I am reading at this place.

نگرشی نو بر میادین تهران

نظرات

ارسال نظر

manicure

manicure

manicure

How did the Achilles tendon get it&#039;s name?

Gracie

How did the Achilles tendon get it's name?