پژوهشی درباره ویژگی‌های شهری و اجتماعی محله نیلوفر

نوشته شده توسط:میثم مطلق در معماری » ایران شهر | ۰۵ آذر ۱۳۹۱ - ۱۳:۵۷ | ۶ دیدگاه

شاید خیلی‌ها ندانند محله نیلوفر کجای تهران است اما حتما بسیاری از تهرانی‌ها و حتی غیرتهرانی‌ها راسته‌ای را که ساندویچ فریدون، یگانه، ژوزف و‌ هات‌چاکلت در آن قرار دارد، می‌شناسند؛ خیابانی که پاتوق هله‌هوله‌خورهای ساندویچی تهران است اما چرا در میان این همه خیابان، خیابان نیلوفر اینچنین شده؟ این مطلب برای یافتن پاسخ برای این پرسش و پرسش‌های دیگر، نگاهی انداخته به ویژگی‌های اجتماعی و شهری خیابان و محله نیلوفر تهران .

موضوع پرونده تهرانشهر این شماره، ظاهرا متفاوت از شماره‌های پیشین است. شاید محله نیلوفر تهران از جنبه‌های مختلف مثل وسعت، تاثیرگذاری شهری، موقعیت جغرافیایی و شهری، موقعیت طبیعی، نظام معماری و شهرسازی و... در زمره چند محله اول تهران نباشد اما این محله یک ویژگی مهم اجتماعی دارد که آن را در میان تمام محلات تهران ممتاز و برجسته می‌کند. کمتر خیابانی را در تهران – آن هم مرکز شهر- می‌توان یافت که طول آن با ارفاق کمی بیشتر از 500‌متر باشد و این‌طور مورد توجه نسل جوان باشد. خیابان نیلوفر هیچ‌وقت مانند برخی محله‌های بالای شهر جذابیت‌های لوکس ندارد؛ هیچ‌وقت مانند بسیاری از محلات پررفت‌وآمد در شرق، غرب و شمال‌ تهران جذابیت‌های تجاری ندارد؛ هیچ‌وقت مانند محلات جنوب شهر و قدیمی پیوست‌های محکم آشنایی و یک جمعیت فعال محله‌ای ندارد. اما باز هم در قیاس با همه خیابان‌های بلند و جذاب و قدیمی، از چنان رونقی برخوردار است که بتوان آن را در ردیف مهم‌ترین خیابان‌های تهران نشاند و نقد و بررسی‌اش کرد.

نیلوفر، سیدخندان و عباس‌آباد
محله نیلوفر،نسبت به سایر محله‌هایی که تا امروز در بخش تهرانشهر همشهری معماری به آن‌ها پرداخته شده، از همه کوچک‌تر است. حتی با ارفاق هم نمی‌توان طول و عرض 500متری نیلوفر را با محله‌های بزرگی مثل الهیه، اکباتان، نارمک، نازی‌آباد، شهرک غرب و... مقایسه کرد، بنابراین طبیعی است وقتی صحبت از موقعیت شهری و جغرافیایی این محله می‌شود، باید آن را با تخفیف در مقیاس بزرگ‌تری ببینیم و با افزایش فرضی مرزهای شرقی و جنوبی آن و برای تقریب ذهن بگوییم محله‌ای که موضوع صحبت ماست از شرق به خیابان سهروردی می‌رسد و از غرب محدود به مصلای بزرگ تهران می‌شود. از جنوب خیابان شهیدبهشتی یا عباس‌آباد آن را محدود کرده و از شمال بزرگراه رسالت و تپه‌های عباس‌آباد راه را بر آن سد کرده‌اند. با این‌حال اگر بخواهیم دقیق‌تر سخن بگوییم محدوده محله نیلوفر که خیابان و میدان نیلوفر در مرکز آن قرار گرفته، چیزی جز یک مربع منظم 500‌ در 500‌متری نیست که محدود به خیابان‌های قنبرزاده، خرمشهر (آپادانا)‌،
شهید عربعلی (نوبخت) و بزرگراه رسالت است.
این محله قرابت زیادی با محله سیدخندان و خرده‌محله‌های غربی آن به‌خصوص «پالیزی» دارد. در بخشی که خیابان پالیزی به خیابان نوبخت می‌رسد خیلی تفکیک روشنی دیده نمی‌شود. تقریبا ساختار کالبدی آن‌ها با هم یکی است و شباهت زیادی میان فرم خیابان‌ها، خانه‌ها و ساختمان‌ها وجود دارد و روح اجتماعی و شهری جاری و ساری در آن‌ها هم خیلی با هم فرقی ندارند. همین نسبت در خرده‌محله‌ای مثل «مهناز» و «آپادانا» هم برقرار است. خیلی اوقات
پیش می‌آید مردم اسم این محله‌ها را به‌جای هم به‌کار می‌برند و بیشتر از آن خیلی اوقات پیش می‌آید به‌جای استفاده از اسم‌های مهناز، پالیزی و نیلوفر، از نام‌های کلان‌تر و آشناتری چون سیدخندان و عباس‌آباد استفاده می‌کنند.
نمی‌توان درباره تاریخچه محله نیلوفر به‌طور مستقل جست‌وجوی دقیقی انجام داد و به نتایج قابل استنادی دست پیدا کرد. بی‌تردید ظهور و شکل‌گیری این محله مقارن با ظهور و بروز عباس‌آباد و سیدخندان در تهران است؛ محلاتی که بعد از دهه‌40 و همزمان با توسعه شمالی پایتخت، خود را به تهران تحمیل کردند و در گذر زمان از دهه‌50 به بعد موقعیت‌شان را در جغرافیای شهری مدرن تهران تثبیت کردند. درباره تاریخچه سیدخندان حرف‌ها و حدیث‌های زیادی مطرح است اما به‌زحمت می‌توان باور کرد تا پیش از رونق خیابان دکتر شریعتی و جاده شمیران به شکل امروزی، سیدخندان کنونی در تهران محلی از اعراب داشته باشد. اوضاع عباس‌آباد هم تا حدود زیادی همین‌طور است.‌ آبادی این بخش از تهران منسوب به عباس‌میرزا ولیعهد فتحعلی‌شاه قاجار است و لااقل آن‌طور که در اسناد تاریخی تهران آمده، این منطقه از 200‌سال پیش تا امروز در تهران اسم و رسمی داشته اما نه آن‌طور که از 40، 50‌سال پیش تا به امروز دارد. به‌هرحال وقتی صحبت از عباس‌آباد به‌مثابه یک محله است، باید به تاریخچه سکونت شهری مدرن در آن استناد کرد که این تاریخچه به‌زحمت عمری بیشتر از 40، 50‌سال دارد. قدمت قدیمی‌ترین ساختمان‌هایی که در خرده‌محله‌های عباس‌آباد – مثل اندیشه و مهناز و آپادانا و نیلوفر و پاکستان و... - هنوز جسته‌و‌گریخته وجود دارند، این گمانه را راجع به این تاریخچه تایید می‌کنند.
به هر حال، در تحلیل و تفسیر موقعیت جغرافیایی نیلوفر شاید مهم‌ترین نکته استحکام مرزهای شمالی و غربی محله باشد که توسعه و خلط محله با محله‌های همجوار را از این دو جهت غیرممکن کرده است. محله تا به امروز نه توانسته از غرب به حریم مصلای تهران نفوذ کند و نه این‌قدر توانایی داشته که بتواند مرزهای شمالی بزرگراه رسالت و محدوده اراضی عباس‌آباد را به‌تصرف خود در بیاورد. از جنوب هم البته تضاد کارکرد شهری محلات جنوبی عباس‌آباد تا حدودی این وضعیت را حفظ و لااقل میان محلات مهناز، آپادانا و نیلوفر با محله‌ای مثل سورنا و مفتح خط تفکیک روشنی ایجاد کرده است. از جانب شرق نیز، وجود ساختمان‌های مجتمع وزارت ارتباطات مانع از پیوستگی محله‌های غربی سیدخندان با محله‌های شرقی آن مثل دبستان و... شده است. این در حالی است که در تهران امروز یکی از چالش‌های بزرگ محلات، در‌هم‌آمیختگی با محلات مجاور است که ظاهرا محله نیلوفر خیلی درگیر آن نیست.

گشایش فضایی عباس‌آباد
همجواری محله نیلوفر و محلات مجاور با اراضی عباس‌آباد، فقط روی کیفیت موقعیت شهری این مناطق تاثیر نداشته است. چه‌بسا تاثیری که این همجواری در موقعیت طبیعی منطقه دارد، در کیفیت کارکرد محیطی و شهری منطقه بیشتر از هر تاثیر دیگری باشد. تراکم ساختمان‌ها و ازدحام نفوس در هر محدوده‌ای از نقشه تهران که اراضی عباس‌آباد داخل آن باشد، قابل مقایسه با نقاط دیگر نیست. کمتر محدوده‌ای را می‌توان در نقشه شلوغ تهران سراغ گرفت که مثل اراضی عباس‌آباد در مقیاس کل شهر گشایش ایجاد کرده باشد و طبیعتا هر محله‌ای که به این محدوده نزدیک‌تر باشد، سهم بیشتری از این گشایش نصیبش می‌شود. حسن همجواری محله نیلوفر با اراضی عباس‌آباد فقط گشایش در تراکم شهری نیست بلکه وقتی به محدوده سبز بخش‌هایی از این اراضی نگاه می‌کنیم که در جوار بزرگراه رسالت و در محدوده ورودی و خروجی بزرگراه حقانی، مرزهای شمالی محله نیلوفر را تشکیل داده‌اند، بیشتر متوجه تاثیرات مثبت این همجواری می‌شویم. علاوه‌بر این در خود محله نیز، میدان‌های فرعی که عمدتا فضای مرکزی آن‌ها پوشش گیاهی دارد، در ایجاد کیفیت طبیعی برای منطقه بی‌تاثیر نیستند. وقتی از ارتفاع به محله نیلوفر نگاه می‌شود، چهار سطح سبز مربعی کوچک و یک سطح مربعی بزرگ‌تر در مرکز محله در میان تراکم شطرنجی کوچه‌ها و ساختمان‌ها، نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند.
با این همه اگر صحبت درباره وضعیت آب‌و‌هوا منطقه و احتمالا شاخص‌هایی مثل سرانه فضای سبز و... باشد، وضعیت محله نیلوفر و محلات همجوار آن خیلی متفاوت از محلات دیگر محدوده مرکزی تهران امروز نیست. کلیت تهران چنان بر سراسر شهر سایه انداخته که سخت می‌توان روی جزئیاتی مثل همجواری با تپه‌های عباس‌آباد یا پوشش گیاهی میدان‌های مرکزی یک محله کوچک حسابی باز کرد.

از ‌هات‌چاکلت تا ساندویچی فریدون
شاید خیلی‌ها ندانند محله نیلوفر کجای تهران است، اما حتما بسیاری از تهرانی‌ها و حتی غیرتهرانی‌ها راسته‌ای را که ساندویچی فریدون، یگانه، ژوزف و‌ هات‌چاکلت در آن قرار دارد، می‌شناسند. با این‌که کیفیت خدماتی که این دست مغازه‌های اسم‌و‌رسم‌دار ارائه می‌کنند، خیلی متفاوت از مغازه‌های مشابه نیست، اما رونق آن‌ها در خیابان نیلوفر قابل مقایسه با کمتر نقطه‌ای در تهران است. خیابان نیلوفر در ساعات خاصی از روز و به‌خصوص شب‌ها، شلوغی خاصی دارد. جمعیت نسبتا قابل‌ملاحظه‌ای در اطراف هر کدام از این مغازه‌ها گرد هم می‌آیند و مناسبات خاصی را در شهر رقم می‌زنند. کار‌و‌کاسبی پارکبان‌های خیابان نیلوفر در این اوقات سکه است. ماشین‌های زیادی در چند ردیف عرضی کنار هم می‌ایستند و سفارش‌های ساندویچ‌ها و خوراکی‌ها به‌طور مرتب از مغازه‌ها به بیرون سرو می‌شوند. جوانان زیادی داخل اتومبیل‌های‌شان یا روی کاپوت ماشین‌ها‌ی‌شان مشغول خوردن ساندویچ هستند. فضا برای کار‌‌و‌کاسبی فال‌فروش‌ها و دست‌فروش‌های کالاهای دم‌دستی هم مهیاست. در ساعاتی که خیابان‌های مجاور زیر سایه تاریکی و خلوتی ساعات میانی شب رفته‌اند، چراغ‌های خیابان نیلوفر روشن است و تا آن‌جایی که محدودیت‌های انتظامی اصناف و اداره اماکن نیروی انتظامی مجاز دانسته سر این مغازه‌ها شلوغ است.
این حجم قابل‌توجه مناسبات اجتماعی این خیابان، نشان از تثبیت موقعیت این خیابان به‌عنوان یکی از پاتوق‌های خاص تهران دارد. اما این‌که چرا در میان این همه خیابان، قرعه فال به‌ نام خیابان نیلوفر افتاده، سوالی است که باید با استناد به مطالعات دقیق شهری و اجتماعی به‌دنبال یافتن پاسخی برای آن بود. قاعدتا عملکرد هوشمندانه چند مغازه مهم مثل‌ هات‌چاکلت و ساندویچ فریدون که در اواخر دهه‌‌70 در تهران برای خود اسم و رسمی در‌کردند در به‌وجود آمدن این وضعیت تاثیر زیادی داشته‌، اما بستر شهری خیابان و محله نیلوفر در به‌وجود آمدن این فضا نمی‌تواند بی‌تاثیر باشد.
در تحلیل موقعیت اجتماعی محله نیلوفر، باید به کارکرد اجتماعی خود محله هم توجه کرد. شاید اگر این مطلب 10‌سال پیش نوشته می‌شد، روی این بخش باید مکث بیشتری می‌کردیم اما با توجه به کاهش چشمگیر زندگی مسکونی در این منطقه و غلبه تدریجی فضاهای اداری، عملا مناسبات محله‌ای در سایه مناسباتی قرار گرفته‌اند که مختصرا به آن‌ها اشاره شد. اعتبار اجتماعی خیابان و محله نیلوفر در تهران امروز، بیش از آن‌که مربوط به کارکرد محله‌ای آن و حضور اهالی محل باشد، بیشتر وابسته به ایجاد فضای پاتوقی برای نسل خاصی از جوانان امروزی تهران است.

میدان‌های نیلوفر
شاید بتوان ساختار شهرسازی نیلوفر را در مقیاسی کوچک‌تر با ساختار شهرسازی در محلاتی مثل نارمک و نازی‌آباد مقایسه کرد. طراحی شبکه‌های منظم ارتباطی میان سه خیابان اصلی در امتداد شمالی، جنوبی و خیابان‌های فرعی در امتداد شرقی و غربی نشان از نگاه مدرن طراحان این محله به شهرسازی دارد. تعبیه چهار میدان فرعی در مسیر تقاطع خیابان‌های فرعی همان نقشی را ایفا می‌کند که میدان‌های فرعی در نارمک و نازی‌آباد بر عهده دارند. درباره تاثیرات شهری و اجتماعی این میدان‌ها در شماره‌های گذشته همشهری معماری به تفصیل صحبت شده و بنا نیست این‌جا هم در توصیف موقعیت و تاثیرات این میدان‌ها دوباره همان مطالب تکرار شود. اما سوای این میدان‌های فرعی، درست در مرکز محله، میدان نسبتا بزرگی وجود دارد به‌نام میدان نیلوفر؛ قلب محله در این میدان می‌تپد. دو‌ساختمان مهم عمومی یعنی ساختمان کلانتری و همچنین ساختمان مسجد‌الرضا در جداره این میدان قرار دارند. دور تا دور میدان را هم مغازه‌هایی فرا‌گرفته‌اند که کارکرد خدماتی محله‌ای دارند. شاید بر‌اساس تصور عمومی که در تهران از مفهوم «میدان» وجود داشته باشد، میدان نیلوفر چندان به‌چشم نیاید، اما اگر بپذیریم مفهوم میدان در شهرسازی – چه مدل ایرانی و چه مدل مدرن غربی- چیزی فراتر از فلکه‌ای ترافیکی است و قرار است نقش محوری در محله داشته باشد، باید برای این میدان حساب بیشتری باز کنیم و قائل به این باشیم که میدان نیلوفر با توجه به جایگاه شهری و اتماعی و مرکزیتی که دارد، جزو معدود میدان‌هایی است که در تهران امروزی وجود دارد.

ساخت‌وساز ادامه دارد
در گذشته نه‌چندان دور عباس‌آباد و بالطبع محله نیلوفر جزو مناطق خوش‌نشین تهران برای طبقه متوسط شهری بود. طراحی مدرن شبکه شهری و همچنین موقعیت طبیعی و جغرافیایی منطقه، بستر مناسبی را فراهم آورده بود تا طبقه متوسط شهری در فاصله سال‌های پایانی دهه‌40 تا دهه‌70، روی این محله حساب ویژه‌ای باز کنند. معماری ساختمان‌هایی که در این منطقه ساخته شدند بی‌تردید متاثر از این تصور بود. اغلب ساختمان‌هایی که امروز در محله نیلوفر دیده می‌شوند، ساختمان‌هایی هستند که یک‌بار ساخته شده و یک‌بار تخریب و دوباره با شکل و ظاهری جدید بازسازی شده‌اند. بقایای ساختمان‌های 30، 40‌ساله که جسته‌و‌گریخته در کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی محله هنوز پا برجایند، نشان از تاثیرپذیری نسبی معماری این ساختمان‌ها از رویکرد مدرنی دارد که در دهه‌های 40 و 50 در تهران وجود داشت؛ البته با میزان قابل‌توجهی از دخل‌و‌تصرف که همیشه ویژگی طبقه متوسط شهری ایرانی بوده است. با این‌حال هنوز می‌توان چند ساختمان یکی، دو طبقه را که هنوز سر پا مانده‌اند را در کوچه‌های محله نیلوفر دید و از این کار لذت برد.
به همین نسبت در دوره‌های بعدی می‌توان رد الگوهای غالب در هر دوره زمانی را در این محله دید. در حال‌حاضر اکثر ساختمان‌های این محله در دهه70 ساخته شده‌اند و خیلی از آن‌ها شکل مشابه دهه هفتادی آپارتمان‌سازی 3 و 4طبقه را دارند. تیپ غالبی که چنگی به دل نمی‌زند. بناهای زیادی هم دیده می‌شوند که نوساز هستند و تعداد سال‌های عمرشان هنوز دو رقمی نشده. ساختمان‌های نما ترکیبی، که در نمای اکثر آن‌ها به طریقی از ورق کامپوزیت آلومینیومی استفاده شده؛ معماری این تیپ خانه‌ها هم چنگی به‌دل نمی‌زند؛ چنان‌که در غالب محلات تهران وضع به‌همین منوال است. به‌هرحال جریان ساخت‌وساز همیشه در محله نیلوفر و محلات مجاور جریان داشته و همچنان دارد.

سیطره فضاهای اداری
تهران شهر سیالی است. خیلی از مسائل این شهر در بازه‌های زمانی کوتاه مثلا 10 یا 20‌ساله تغییر می‌کنند و بسیاری از محلات در دوره‌های کوتاه زمانی تغییر ماهیت می‌دهند. مثلا همین محله نیلوفر و خرده‌محلات همجوار آن تا 10، 15‌سال پیش محله مناسبی برای سکونت بود. بافت غالب منطقه را خانه‌های مسکونی تشکیل می‌دادند اما درحال‌حاضر بیشتر بافت منطقه را شرکت‌ها و ساختمان‌های اداری‌ای اشغال کرده‌اند که در جریان سیال تهران خود را تا محله عباس‌آباد و سیدخندان بالا کشیده‌اند. این فضاهای اداری البته فقط مختص شرکت‌های کوچک خصوصی نیست. در جست‌وجو در کوچه‌پسکوچه‌های این منطقه می‌توان نشان روشنی از حضور شرکت‌ها و اداره‌های دولتی هم دید که فضاهای اداری شرکت‌های تابعه و فرعی‌شان را در این منطقه تعریف کرده‌اند. نمود این حضور قاطع و بی‌تخفیف فضاهای اداری را می‌توان در بحران پارکینگ در منطقه جست‌وجو کرد. تا همین چند سال پیش پیدا کردن جای پارک در یکی از کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی در موقعیت سیدخندان و عباس‌آباد کار مشکلی نبود اما امروز این کار برای کسی که برای مراجعه به یک شرکت اداری به این محله مراجعه می‌کند، کاری طاقت‌فرسا و بعضا غیرممکن است. البته هنوز هم زندگی مسکونی در این منطقه برقرار است اما اگر تحقیق دقیقی در مورد کاربری فضاهای ساختمانی در این منطقه انجام شود، احتمالا نشان از برتری فضای اداری به نسبت فضاهای مسکونی و حتی فضاهای عمومی و خدماتی و تجاری خواهد داشت.

مرغوبیت ترافیکی
اگر معیار مرغوبیت ترافیکی یک منطقه دسترسی به شبکه‌های بزرگراهی و خیابان‌های اصلی یک شهر باشد، بی‌تردید محله نیلوفر را باید جزو بهترین محلات تهران به‌حساب آورد. به‌راحتی می‌توان از طریق بزرگراه‌های رسالت و شهید حقانی و خیابان‌های خرمشهر، شهیدبهشتی و سهروردی و در مراتب بعدی خیابان شریعتی به محله نیلوفر وارد یا از آن خارج شد. اما در ساعات اوج ترافیک، حال و روز این محله بهتر از بقیه تهران نیست. به‌هرحال وقتی ترافیک بزرگراه‌های رسالت، حقانی، خیابان‌های عباس‌آباد، سهروردی و شریعتی قفل باشد، دیگر چه فرقی می‌کند که چند راه ورودی و خروجی مدرن به شبکه اصلی شهر در این محله وجود داشته باشد یا نداشته باشد. با این همه به‌‌سبب شبکه‌بندی مدرن خیابان‌های اصلی و فرعی منطقه، وضعیت ترافیک درون‌محله‌ای به‌نسبت سایر محله‌های تهران مطلوب است. حتی در ساعات اوج ترافیک هم می‌توان به‌سادگی در حدفاصل خیابان‌های قنبرزاده، نیلوفر و نوبخت رفت‌وآمد کرد. این یک‌سوی ماجراست، چراکه در بررسی ترافیکی یک محله، نباید بی‌توجه به وضعیت حمل‌ونقل عمومی بود. از این منظر هم، حال و روز این محله به نسبت سایر محلات دیگر تهران، خوب است. همجواری با دو ایستگاه مهم خط یک متروی تهران و همچنین قرارگیری در مسیر حرکت تاکسی‌ها و چند خط اتوبوسرانی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی را در این محله آسان می‌کند.

مطالب مرتبط:

نظرات
ارسال نظر

manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۸ - ۱۲:۲۱:۲۱
Great blog you have here.. It's difficult to find
good quality writing like yours nowadays. I really appreciate individuals like you!
Take care!!
manicure
- ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۲:۳۴:۰۰
Heya! I just wanted to ask if you ever have any issues with hackers?
My last blog (wordpress) was hacked and I ended up losing a few months of hard work due to no
back up. Do you have any methods to stop hackers?
leon2buckley74.jimdo.com
- ۱۳۹۶/۰۳/۰۱ - ۰۹:۱۲:۴۰
An impressive share! I've just forwarded this onto a
co-worker who had been doing a little research on this.

And he actually bought me breakfast simply because I stumbled upon it for him...
lol. So allow me to reword this.... Thanks for the meal!!
But yeah, thanx for spending the time to talk about this topic here
on your website.
Do you get taller when you stretch?
- ۱۳۹۶/۰۶/۰۱ - ۱۴:۳۲:۲۸
It's very straightforward to find out any matter on web as compared to books, as I found this article at this website.
Wyatt
- ۱۳۹۶/۰۶/۱۴ - ۲۱:۴۳:۰۶
Undeniably believe that which you said. Your favorite
reason seemed to be on the internet the simplest thing to be aware of.
I say to you, I definitely get annoyed while people think about worries that they
just don't know about. You managed to hit the nail upon the top and defined out the whole thing without having side-effects
, people can take a signal. Will likely be back to get more.
Thanks http://mkaf.ir/index.php/fa/component/k2/itemlist/user/505
Claudette
- ۱۳۹۶/۰۶/۱۶ - ۰۱:۴۹:۴۹
I'm gone to inform my little brother, that he
should also pay a visit this website on regular
basis to obtain updated from latest reports. http://www.sooguide.com/index.php/blog/blogger/listings/jenniferelliott

پژوهشی درباره ویژگی‌های شهری و اجتماعی محله نیلوفر

نظرات

ارسال نظر

manicure

manicure

leon2buckley74.jimdo.com

Do you get taller when you stretch?

Wyatt

Claudette