معماری که می خواست لوور را بنگرد

نوشته شده توسط:میثم مطلق | ۲ دیدگاه
تجربه مواجهه با هرم شیشه‌ای لوور معماری برای دیده نشدن
 

هرم شیشه‌ای لوور نه فقط برای معماران که برای مردم عادی هم همیشه جذاب بوده است اما این هرم نه‌چندان بزرگ شیشه‌ای که یکی از فلسفه‌های طراحی‌اش تلاش برای ندیده شدن در بافت تاریخی موزه لوور بوده، چه ویژگی‌هایی دارد که اینچنین توجه همه را به خود جلب می‌کند؟ این مطلب روایتی است از تجربه نویسنده از مواجهه با این هرم شیشه‌ای.


در سال‌های دانشکده، هرم شیشه‌ای لوور همیشه به‌عنوان یک نمونه طراحی نوین در کنار یک بافت تاریخی مطرح می‌شد. از سال‌1989 که هرم شیشه‌ای لوور با طرح جنجالی معمار چینی ‌ای‌ام‌پی ساخته شد همواره نقدهای فراوانی به این ساختمان شده است.
کاخ لوور در سال‌های پایانی قرن دوازدهم میلادی به‌عنوان کاخ سلطنتی ساخته و استفاده شد تا سال‌1682 که لویی چهاردهم کاخ ورسای را به‌عنوان اقامتگاه سلطنتی برگزید و کاخ لوور را به مجموعه آثار سلطنتی اختصاص داد. تبدیل این بنای سلطنتی به موزه به سال‌1793 میلادی اتفاق افتاد. امروزه لوور پربازدیدترین موزه هنری جهان است که بیش از 35‌هزار اثر هنری متعلق به سده‌های مختلف تاریخی را در بنایی به متراژ 60‌هزار مترمربع به نمایش گذاشته است. کاخ لوور مانند بسیاری از بناهای همرده تاریخی خود، بنایی مجلل است که هر بخش از آن با تزئینات متعدد پوشانده شده است. سرستون‌ها، سقف‌ها و نماها پرکار به‌عنوان یک نمونه سبک باروک فرانسوی مطرح هستند. کاخ لوور بارها مورد بازسازی قرار گرفته و بخش‌های زیادی به آن اضافه شده است.
مسئله طراحی هرم شیشه‌ای هنگامی مطرح شد که ورودی قدیمی ساختمان لوور دیگر نمی‌توانست پاسخگوی جمعیت عظیم بازدید‌کنندگانی باشد که هر روز از این بنای تاریخی دیدن می‌کردند. در نتیجه طراحی یک ورودی جایگزین برای این بنا به‌عنوان یک پروژه مطرح شد. ‌ای‌ام‌پی با توجه به سوابقش در طراحی موزه‌های هنری در ژاپن، کانادا و امریکا به‌عنوان طراح برای این ورودی جدید برگزیده شد. طرح ‌ای‌ام‌پی مخالفت‌های زیادی را در پی داشت. اعتقاد مخالفان بر بود که هرم شیشه‌ای هیچ تناسبی با کاخ قدیمی پیرامونش ندارد و نمای مدرن آن، موزه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بدون هیچ‌گونه هماهنگی در کنار آن قرار می‌گیرد اما این مخالفت‌ها به مرور زمان کم‌رنگ شد و هرم شیشه‌ای لوور در طول 23سالی که از ساختش می‌گذرد تبدیل به یکی از نشانه‌های شهری نوین پاریس شده است.
وقتی من 20سال بعد از ساخته شدن این هرم شیشه‌ای از آن بازدید کردم متوجه شدم که معمار با چه دقتی در جزئیات، عنصری را طراحی کرده که نه‌تنها در بافت تاریخی به‌خوبی ریشه کرده، بلکه معماری پیرامون خود را تحت‌تاثیر قرار نداده است. طراحی عنصری معماری که برای ندیده شدن طراحی شده باشد، تلاشی دوچندان می‌طلبد و‌ ای‌ام‌پی در این امر موفق بوده‌ است. 
هرم شیشه‌ای لوور در حیاط مرکزی کاخ قرار گرفته و به‌عنوان ورودی اصلی این موزه عمل می‌کند. مجموعه هرم‌های لوور از یک هرم بزرگ با قاعده‌ای ابعاد 35‌در35‌متر و ارتفاع 20‌متر و 
سه‌ هرم کوچک‌تر تشکیل شده است. هرم در محور میانی حیاط به‌صورت متقارن قرار گرفته است و هر چه بیشتر بر تقارن و تناسب بنای تاریخی پیرامونش تاکید می‌کند.
مهم‌ترین مسئله در طراحی یک عنصر معماری در کنار یک بنای تاریخی توجه به بنای تاریخی به‌عنوان خاستگاه و بستر معماری است. توجهی که دست طراح را می‌بندد و او را محدود به فرم‌های مشخصی می‌کند. ‌ای‌ام‌پی اما با تیزهوشی از این محدودیت‌ها گریخته و فرمی را طراحی کرده که به‌خودی‌خود حرفی برای گفتن دارد و قرار گرفتنش در کنار موزه لوور به آن ارزشی دوچندان می‌بخشد. 
ای‌ام‌پی فرم هرم را به‌عنوان یکی از فرم‌های اصلی انتخاب کرده است. فرمی که تقریبا قدمتی به اندازه قدمت تاریخ معماری دارد و با انتخاب این فرم کهن که کاملا متناسب و متقارن طراحی شده است با بنای متقارن، سنگین و قدیمی اطراف خودش ارتباط برقرار می‌کند. انتخاب شیشه به‌عنوان متریال اصلی این هرم آن را به دریچه‌ای برای عبور دید به‌سمت بنای پیرامونش تبدیل می‌کند.
برای اولین‌بار شب با هرم شیشه‌ای لوور روبه‌رو شدم. بعد از عبور از سردر پرکار کاخ و دهلیزهایی که نوای موسیقی نوازنده‌های دوره‌گرد به آن شکوه می‌بخشید در حیاط مرکزی هرم شیشه‌ای را دیدم. هرم شیشه‌ای حتی در شب به‌گونه‌ای نورپردازی شده که توجه و دید را به‌سمت ساختمان پیرامون خود هدایت و نقش خودش را به‌عنوان یک ورودی یا یک واسطه برای بنای اصلی به‌خوبی بازی می‌کند. نورپردازی‌های شبانه هرم عمدتا از قاعده صورت می‌گیرد این نوع نورپردازی باعث شده که نگاه بیننده بنا به فرم هرم تنها در بخش اتصال آن به حیاط کاخ باقی بماند. قرار گرفتن آبنمایی در اطراف هرم شیشه‌ای این اتصال به زمین را دوچندان کرده و تصویر هرم و کاخ را در آب چنان به هم پیوند زده که انگار از ابتدا این دو فرم کنار هم قرار داشتند. 
در روز هم فرم شیشه‌ای با فروتنی در کنار بافت سنگی و سنگین پیرامونش قرار می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که بازدید‌کنندگان اگر حواس‌شان به تماشای نمای کاخ لوور باشد چندان متوجه ورود به هرم نمی‌شوند و هرم با متریال شیشه‌ای خود بازدید‌کنندگان را با کمترین خودنمایی به کاخ می‌رساند.
طراحی در بافت تاریخی همواره به‌عنوان چالشی برای معماران مطرح بوده و هرم شیشه‌ای لوور یکی از نمونه‌های موفق در این زمینه است. هرمی که با سازه شیشه‌ای‌اش به‌خوبی در بافت کهن پیرامونش جا افتاده است. 

  • manicure

    manicure

    • ۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۱۶:۲۰:۵۵

    Superb blog! Do you have any tips and hints for aspiring writers?
    I'm planning to start my own blog soon but I'm a little lost on everything.
    Would you propose starting with a free platform like Wordpress or go
    for a paid option? There are so many options out there that I'm completely confused
    .. Any recommendations? Bless you!

  • How do you treat a sore Achilles tendon?

    How do you treat a sore Achilles tendon?

    • ۱۳۹۶/۰۵/۳۱ - ۰۹:۵۸:۴۹

    This is a topic which is close to my heart... Cheers!
    Where are your contact details though?